Psychologisch drama (geheel in de ik-vorm geschreven), Bildungsroman van een verweesd, liefdeloos opgevoed meisje dat de liefde vindt in en doorheen passie en rede, een van de grote criticasters van Jane Austen.
Korte biografie Charlotte Brontë
Charlotte Brontë, de schrijfster van Jane Eyre werd geboren op 21 april 1816 in Thornton, West Riding of Yorkshire. Ze was het derde kind van Patrick Brontë, een Iers Anglicaanse dominee en van Maria Branwell en de oudste van de kinderen die na de kinderjaren nog in leven waren. Toen ze 5 was stierf haar moeder aan kanker. In 1824 werd ze samen met haar oudere zussen Maria en Elisabeth en haar jongere zus Emily naar kostschool gestuurd in Cowan Bridge in Lancashire. In juni 1825 stierven Maria en Elisabeth aan tuberculose en werden Charlotte en Emily weer naar huis gehaald. De school zou later dienen als basis voor Lowood School in haar roman Jane Eyre. Tussen 1831 en 1832 vervolgde ze haar opleiding aan RoeHead Scholl in Mirfield. Daar ontmoette ze Ellen Nussey en Mary Taylor. Ze zou de rest van haar leven met hen bevriend blijven.
In 1833 schreef ze haar eerste roman, The Green Dwarf, ze gebruikte het pseudoniem Wellesley. Ze zou later naar Roe Head terugkeren om er zelf les te geven tussen 1835 en 1838. Vanaf 1839 tot 1841 had ze verschillende betrekkingen als gouvernante bij families in Yorkshire. Bij één van die families deed zich een incident voor waarbij de zoon des huizes een bijbel naar haar hoofd gooide. Dit kan de inspiratiebron zijn geweest voor de scene in het eerste hoofdstuk van haar roman Jane Eyre waarbij John Reed een boek naar de jonge Jane gooit.
In 1842 reizen Charlotte en Emily naar Brussel om daar hun opleiding te vervolledigen, vooral de kennis van het Frans. In ruil voor de lessen en kost en inwoning geven ze er les in Engels en muziek. Dit verblijf werd abrupt afgebroken toen hun tante, die de zorg in huis voor de kinderen had overgenomen na de dood van hun moeder, plots overleed. Charlotte zou later alleen terugkeren maar beleefde er een ongelukkige tijd, vooral door gevoelens van heimwee. Deze periode zou later dienen als inspiratiebron voor de romans The professor en Vilette.
In 1846 financierden Charlotte, Emily en Anne de publicatie van een verzameling gedichten onder de pseudoniemen Currer, Ellis en Acton Bell. Ondanks dat maar enkele exemplaren verkocht werden bleven de zussen schrijven. Voor haar eerste roman The Professor, kon ze geen uitgever vinden maar zes weken na toezending van haar manuscript van Jane Eyre werd het boek uitgegeven. Het werd direct een enorm succes. Ook hier bediende ze zich van haar pseudoniem Currer Bell.
In 1848 begon Charlotte met het werken aan het manuscript van Shirley. In een tijdsbestek van acht maanden stierven echter drie leden van de familie Brontë. Haar enige broer Branwell stierf in december 1848 aan bronchitis, maar hij was waarschijnlijk ook verzwakt door drankmisbruik en drugsgebruik. Anne en Emily stierven beiden aan tuberculose in mei 1849. Pas na het overlijden van Anne zette Charlotte zich weer aan het schrijven om haar verdriet te verwerken. Op aandringen van haar uitgever begon ze ook met het ontmoeten van meer mensen in onder andere Londen. Ze raakte bevriend met onder andere Elizabeth Gaskell, die na haar dood de eerste biografie van Charlotte zou schrijven (1855).
Haar roman Vilette verschijnt in 1853 en een jaar later neemt ze het huwelijksaanzoek aan van Arthur Bell Nicholls. Kort na het huwelijk raakte ze zwanger maar haar gezondheid holt dan snel achteruit. Op 31 maart 1855 overleed ze, samen met haar ongeboren kind.
Achtergrondinformatie
Zoals dat ook bij Jane Austen het geval is zijn ook aan Charlotte Brontë en haar zussen zeer veel sites gewijd. Hieronder kunt u enkele links vinden naar sites die bepaalde aspecten van de schrijfster of haar werk onder de loep nemen.
Foto’s van de Brontë Sisters
Er zijn diverse foto’s bekend die toegeschreven worden aan de beroemde schrijfsters, maar zijn ze echt, zijn het wel Charlotte, Emily en Anne die afgebeeld staan? De foto’s hebben vooral in Groot-Brittannië al heel wat discussie veroorzaakt. Voor ons is het interessant om te kijken met welke methoden de foto’s onderzocht worden en met wat voor argumenten de discussie gevoerd wordt. Alhoewel het maar om een bijzaak gaat, als we spreken over onderzoek naar leven en werk van de schrijfsters is het toch zeer leerzaam om te zien wat voor informatie allemaal uit zo een document gehaald wordt en hoe de bewijsvoering wordt gedaan. Hieronder enkele links.
Brontë Sisters. A True Likeness?
British photographic history
Biografie
Wikipedia (Engels)
Oxford University
The Cambridge companion to the Brontës (2002) (PDF-format)
Jane Eyre
Analyse en bespreking, zeer uitgebreid en toegespitst op studie van Cliffs Notes.
The Guardian : ‘The 100 best Novels, no.12 Jane Eyre’. Toelichting door Robert Mc Crum.
Wikipedia met o.a. een toelichting op de thema’s.
Resistance, Rebellion, and Marriage: The Economics of Jane Eyre(1977). Artikel van Nancy Pell, uitgegeven door JSTOR
Bloom’s Guides : Charlotte Brontë’s Jane Eyre (2007) Grote delen van het boek via Google books
Jane Eyre and the 19th-century woman , prof. Sally Shuttleworth over Jane Eyre, feminisme en rebellie.
Diverse artikels voor studenten over en rond het thema Jane Eyre
Jane Eyre film
Verfilming 1934 volledige film.
TV-film 1970 volledige film
Verfilming 1997 volledige film.
Verfilming uit 1944, geluidskwaliteit niet altijd even goed. Spaans gesproken. Een klassieker met onder andere Orson Welles en een bijrol voor een piepjonge Elisabeth Taylor. De originele Engelstalige versie is niet vrij verkrijgbaar.
Jane Eyre ebook
Gutenberg Project gratis ebook in diverse formats
Jane Eyre in PDF met de mogelijkheid aantekeningen te maken.
Charlotte Brontë vs Jane Austen
Ze hebben elkaar nooit ontmoet maar Charlotte Brontë had een duidelijke, niet zo positieve mening over Jane Austen die ze in briefwisselingen uitte.
Een artikel in the Guardian van 28 februari 2014 naar aanleiding van een literair debat over de vraag wie de koningin van de Engelse literatuur is. Het literair debat is ook op video te bekijken. Het strijddebat Austen vs Brontë wordt gevoerd door John Mullan en Kate Mosse.
Jane Eyre and Jane Fairfax : educating woman. Een artikel van prof. Margaret Lenta in PDF over deze twee romanfiguren van Charlotte Brontë en Jane Austen.
Documentaires
Brontë Country – Deze Britse documentaire geeft een tijdsbeeld van het leven ten tijde van de Brontës in hun leefomgeving in Noord-Engeland.
The Brontë Sisters – documentaire over het leven van de zusters Brontë
Charlotte Brontë – korte documentaire over de dood van Charlotte Brontë.
Colleges op het net
Een college van het DLD College London van 26 maart 2014
Bronnen voor het boek
Thornfield Hall
Sinds juli 2015 is het landhuis Norton Conyers, dat waarschijnlijk gedeeltelijk of geheel de inspiratiebron was voor Thornfield Hall, volledig voor het publiek geopend. In 2004 werd er tijdens restauratiewerkzaamheden een verborgen trap ontdekt die voldoet aan de beschrijving in het boek Jane Eyre. Charlotte Brontë bezocht het landhuis in 1839. Toen zou haar ook het verhaal verteld zijn van een krankzinnige vrouw die in de 18e eeuw opgesloten werd gehouden op de zolder van het landhuis.
Lowood
De inspiratie voor deze locatie is opgedaan in Cowan Bridge waar de Clergy Daughters’ School was gevestigd. De figuur van Brocklehurst zou gebaseerd zijn op William Carus Wilson, het toenmalige schoolhoofd. Charlotte Brontë verbleef hier samen met haar tweed oudere zussen en haar jongere zus Emily. Toen de twee oudste zussen aan tyfus overleden werden Charlotte en Emily weer naar huis gehaald.